Pszów – niewielkie miasteczko położone w pobliżu Wodzisławia Śląskiego, jest jednym z najważniejszych na Górnym Śląsku miejsc pielgrzymkowych. Tu od XVIII wieku przybywają wierni, by prosić o łaskę uzdrowienia Matkę Boską Pszowską, znaną również jako Uśmiechniętą.
Niewielkie miasteczko o wielkiej historii
Niewielki Pszów może pochwalić się długą historią. Wiadomo, że już w XIII wieku istniała tu spora osada, mająca własny kościół. W okresie reformacji tutejsza świątynia znalazła się w rękach luteran. W XVIII wieku odzyskany ponownie przez katolików kościół stał się celem licznych pielgrzymek. Wszystko to za sprawą cudownego obrazu, który przywieźli miejscowi parafianie jako pamiątkę z pielgrzymki na Jasną Górę. Przemalowana przez miejscowego artystę ikona zasłynęła cudami. Skorzystał na tym i kościół, i Pszów. Wraz z rozwojem ruchu pielgrzymkowego powstał w miasteczku okazały, barokowy kościół.
Do rozwoju miejscowości przyczynili się jednak nie tylko pielgrzymi, ale i przemysł. W połowie XIX wieku na terenie miasta zaczęto wydobycie węgla, zaś zbudowany wówczas szyb “Anna” dał początek późniejszej kopalni o tej samej nazwie. Mimo rozwoju gospodarki na uzyskanie praw miejskich Pszów musiał jeszcze długo czekać. Uzyskał je dopiero w 1954 roku, lecz szybko je utracił. Włączony do Wodzisławia Śląskiego, ponownie miastem w pełni samodzielnym stał się dopiero w 1994 roku.
Sanktuarium Matki Boskiej Uśmiechniętej
To sanktuarium jest miejscem niezwykłym, zaś mieszkańcy miasta są z niego bardzo dumni. Bazylika mniejsza z cudownym obrazem oraz dwie kalwarie są częstymi celami pielgrzymek.
Obecny (trzeci z kolei) kościół w Pszowie zbudowano w latach 1743-47 w stylu barokowym. Trzy lata po ukończeniu prac nad świątynią, pojawił się w niej ołtarz główny z największą chlubą sanktuarium – cudownym obrazem Matki Boskiej Uśmiechniętej. W połowie XIX wieku sanktuarium pozyskało nowy element – charakterystyczne wieże kościelne, dumnie górujące dziś nad miasteczkiem.
Matka Pszowska – Matka Uśmiechnięta
Cudowny obraz znajdujący się w głównym ołtarzu ma również swą ciekawą historię. To kopia obrazu z Jasnej Góry, która do Pszowa trafiła w 1722 roku. Ponieważ obraz w drodze z Częstochowy został uszkodzony, poproszono malarza z Wodzisławia o jego odmalowanie. W wyniku jego pracy twórczej ikona zyskała nowy charakter, zaś cień uśmiechu pojawiający się na twarzy Matki Boskiej przyciągnął uwagę wiernych. Okrzyknięta mianem Matki Boskiej Pszowskiej ikona szybko stała się obiektem silnego kultu, zaś do Pszowa przybywać zaczęły liczne wycieczki z Górnego Śląska. Gdy pojawiły się przypadki uzdrowień, ikona zyskała opinię cudownej. Potwierdzeniem jej niezwykłej mocy jest koronacja obrazu.
Dwie kalwarie
Niewielki Pszów może pochwalić się dwiema kalwariami. Pierwsza z nich znajduje się przy samej bazylice i nazywana jest Małą Kalwarią. Wchodzi ona w skład parafialnego cmentarza, na którym swój grób mają m. in. ks. Mikołaj Knosała oraz ks. Paweł Skwara. Ten drugi jest w Pszowie wspominany do dziś. Pełniąc w latach 1846 – 1883 rolę pszowskiego proboszcza, dał się poznać jako sprawny organizator. Dzięki niemu kościół zyskał jeszcze piękniejszy wygląd, z jego inicjatywy powstały również kościelne wieże.
Druga, większa Kalwaria Pszowska, znajduje się w odległości 2 km od centrum miasta. To zespół składający się z kaplic i kościoła, będącego dziś kościołem parafialnym. Pierwsze kaplice na terenie tej kalwarii powstały w 1907 roku, zaś inicjatorem ich budowy był ks. Brunon Laska. Z powodu burzliwych wydarzeń w początkach XX wieku prace nad kalwarią ukończono dopiero w okresie międzywojennym. Uroczyste poświęcenie wszystkich kaplic nastąpiło w 1929 roku. Dziś jest to wyjątkowo ciekawy i malowniczy teren, który – podobnie jak bazylika – przyciąga rzesze pielgrzymów z terenów Górnego Śląska.
