Święto Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny obchodzone jest 25 marca. Zostało ustanowione w V w. Przez długi okres aż do średniowiecza rozpoczynało rok kościelny i zaliczało się do najważniejszych świąt Kościoła. Zwano je także Wcieleniem Boga (Ogrodowska 2009: 123).
Święto to obchodzone jest na pamiątkę dnia, w którym anioł zwiastował Matce Bożej macierzyństwo. Na pamiątkę tamtej chwili w południe na wieżach kościelnych biją dzwony na Anioł Pański. Maryja była wtedy młodą dziewczyną. W kulturze w której żyła kobiety szybko stawały się matkami (Ferenc-Szydełko 2010: 152-153).
Zwyczaje
Dzień Matki Boskiej Ożywiającej przypadający 25 marca, zawsze bardziej kojarzył się z początkiem wiosny niż 21 marca. To pierwszy dzień gdy wiosna wyparła zimę, życie śmierć, a dobro zwyciężyło. Było to dla wszystkich bardzo radosne święto.
Maryję nazywano Matką Boską Roztworzą bowiem budziła (roztwierała) ziemię (dlatego też ludowi twórcy przedstawiali Ją z kluczami), Matką Boską Zagrzewną, bo nakazywała słońcu świecić jaśniej, Matką Boską Strumieniową, ponieważ na rzekach i strumieniach puszczały lody.
Wierzono, że Maryja sama będąc matką pomoże ziemi i przyrodzie w rodzeniu. Na Matki Boskiej Roztwornej w niektórych miejscach Polski w stodołach rozwiązywano snopy, żeby zapewnić sobie urodzaj zbóż.
Znakiem rozpoczynającej się wiosny w Polsce były (i są) bociany i to właśnie one powinny już wracać z dalekich krajów. Były wyczekiwanymi gośćmi. Bocian symbolizował szczęście i powodzenie, a także płodność.
Jeśli bociany nie powróciły do swoich gniazd do tego dnia zapowiadał się nieurodzajny rok. Bociany były łączone z takimi cnotami jak: pobożność, rozwaga, niewinność, wierność, czystość i otaczano wielkim szacunkiem. Zabicie bociana uważano za grzech.
Ten kto pierwszy zobaczył przylatującego bociana miał zapewnione szczęście, lecz kiedy bocian siedział był to zły znak. Nieszczęście zapowiadało także puste gniazdo, w którym nie zamieszkał żaden bocian.
źródło: www.potrawyregionalne.pl
Na Podlasiu gospodynie piekły bocianie łapy, zwane „busłowymi”. Wkładano je w gniazda bocianów. Pieczono także miniatury narzędzi rolniczych: broń, pługów, sierpów, kos. Wszystko to w trosce o płodność w nadchodzącym roku.
Przysłowia
Na Zwiastowanie przybywa bocian i kania.
Jaki dzień Zwiastowania, taki sam Wielkiejnocy.
Na Zwiastowanie, przybywaj bocianie!
Jakie Zwiastowanie takie Zmartwychwstanie.
W Święto Zwiastowania pliszka, usiadłszy na gniazdo bocianie przynosi wiosnę z nieba.
Kiedy dzień Zwiastowania Panny Maryi piękny i jasny, pospolicie znaczy i dobry rok.
Na Zwiastowanie, kiedy mgła w zaranie, choć słonko jasno wschodzi, znak to niechybnej powodzi.
Na Zwiastowanie jaskółki się ukazują, ludziom wiosnę zwiastują.
Na Matkę Boską Roztworzą rzuca jaskółka swą topiel jeziorną.
Na Zwiastowanie bocian na gnieździe stanie.
Bibliografia:
- Ferenc-Szydełko, E., Polskie tradycje świąteczne, Poznań 2010.
- Ogrodowska, B., Polskie obrzędy i zwyczaje, Warszawa 2009.
- Święta Maryjne,
http://www.tnn.pl/%C5%9Awi%C4%99ta_Maryjne,1743.html (24.03.2011).
Więcej opisów świąt na stronie: Polskie święta i zwyczaje
